ÇAYBAŞI
Çaybaşı
İlçenin kuzey ve doğusunda Ünye, batısında İkizce, güneyinde Akkuş ilçe sınırları bulunur. Yüz ölçümü 165 km²’dir. Çaybaşı Ünye İlçesine bağlı bucak iken 1990 yılında Anavatan partisi Kamil Uzun’un belediye başkanlığı döneminde TBMM’nin aldığı bir kararla ilçe merkezi olmuştur. Merkezin yükseltisi 530 m olup, Karadeniz sahil yoluna uzaklığı 21 km’dir.
Şehir merkezi Akçay ve Cüri ırmakları arasında yükselen arazi üzerinde, yani bu iki ırmağın su toplama havzalarını ayıran su bölümü çizgisi üzerinde kurulmuştur. İlçe orta Karadenizde yer aldığından Doğu Karadeniz dağları kadar sarp ve dik bir topoğrafyaya sahip değildir. Yörede güneye doğru yükselen arazide görünüşe yassı topoğrafya şekilleri hakimdir. Vadi tabanları Çaybaşı ilçe sınırlarında biraz daha genişlemiştir. 2002 yılında Çaybaşı sosyal yardımlaşma ve dayanışma derneği kurulmuş, ilçeye ve gurbetteki Çaybaşılılara çeşitli imkânlar sağlanmıştır.
Nüfus
İlçe, 22 Mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990 | 21.721 | 6.526 | 15.195 |
| 2000 | 15.372 | 4.810 | 10.562 |
| 2007 | 15.108 | 4.803 | 10.305 |
| 2008 | 15.089 | 4.848 | 10.241 |
| 2009 | 14.376 | 4.431 | 9.945 |
| 2010 | 14.207 | 4.370 | 9.837 |
| 2011 | 13.850 | 4.159 | 9.691 |
| 2012 | 15.295 | 5.262 | 10.033 |
| 2013 | 15.163 | 15.163 | veri yok |
| 2014 | 13.643 | 13.643 | veri yok |
| 2015 | 13.127 | 13.127 | veri yok |
| 2015 | 13.127 | 13.127 | veri yok |
Göç hareketleri
Çaybaşı ilçesinde kısa ve uzun süreli göç hareketlerinden söz etmek mümkündür. Kısa süreli göç hareketleri,daha çok civar köylerde yaşayan halk için geçerli olmaktadır. Bu harekete katılan insanlar yılın belirli dönemlerinde inşaat işinde çalışmak için ilçe sınırları dışına çıkarlar. Ağustos ayı içinde Çaybaşı’na fındık toplamak amacı ile ilçe dışından nüfus gelir. Özellikle ağustos ayı içinde ilçede nüfus fazlalığı ve hareketliliği artar.
Uzun süreli nüfus hareketlerine bakıldığında ilçenin her dönemde göç verdiği görülür. 1950’lerde başlayan göç hareketleri özellikle 1970’lerden sonra hız kazanmıştır. Köylerden, mahallelerden, ilçe merkezinden İstanbul, Bursa, İzmit gibi büyük şehirlere göç yaşanır. İş bulup hayatını belirli düzene soktuktan sonra ailesini yanına alan kişi uzun süreli göç hareketine katılmış olur.
Bu göçün nedenleri arasında şu faktör daha belirgin olarak ortaya çıkar:Yörede fazla olan nüfusun zamanla tarım toprakları üzerinde baskısını arttırması ve insanlara geçinmek için yeteri kadar tarım toprağı düşmemesi, topraktan alınan mahsülün kazancı ekonomik çöküntüye sebep olmasıdır.
Çaybaşı şehir merkezi çevre köy ve mahallelerdende göç alır. Bu durumun nedeni de daha çok, şehirsel imkân ve olanaklardan yararlanmaktır. Bu göç hareketi de ilçe merkezinin nüfuslanmasına, ev sayısının artmasına, şehrin yatay yönde büyümesine katkı sağlamaktadır. Buna rağmen ilçemizde görev yapan memurların yerleşim yeri olarak komşu ilçe Ünye’yi tercih etmesi de gerçek nüfus oranının düşük çıkmasına yol açmıştır. Bir dönem kaymakamlık memurların ilçe dışında ikamet etmemelerini tavsiye etmişse de bunun önüne geçilememiş tercihin ünye olmasının sebepleri araştırılarak giderilememiştir. Oysa ilçede çalışarak gelir elde edenlerin gelirlerini ilçede ikamet ederek ekonomiye katkı sağlamalarını istemek en doğal haktır.